Bekijk de webversie van deze nieuwsbrief
	Nieuwsbrief Pensioen 11 december 2015 Beste relatie, Hierbij ontvangt u de nieuwsbrief over het pensioentoezicht. Met deze nieuwsbrief houdt de AFM u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen op toezichtsgebied. Onderwerpen in deze nieuwsbrief:   AFM onderzocht pensioenknip   Haalbaarheidstoets in jaarverslag   Conversies: duidelijk maar niet optimaal in evenwicht   Aanpakken pensioentekort nog te ingewikkeld   Wie bent u?   Publicaties en presentaties    AFM onderzocht pensioenknip In onze vorige Nieuwsbrief vroegen we aandacht voor correcte, duidelijke en evenwichtige informatie over de pensioenknip. De AFM heeft nu bij 7 pensioenuitvoerders representatief onderzoek gedaan naar de werkwijze en informatie aangaande de pensioenknip. Shopmogelijkheid beperkt Uit ons onderzoek blijkt dat de meeste grote verzekeraars de pensioenknip alleen aan eigen deelnemers aanbieden. Voor deelnemers met een pensioenregeling bij een premiepensioeninstelling of andere pensioenuitvoerder die geen uitkeringen aanbiedt, betekent dit dat zij nauwelijks gebruik kunnen maken van de pensioenknip. We constateren dat dit conflicteert met het expliciet benoemde uitgangspunt van de wetgever dat de pensioenknip niet slechts een theoretische mogelijkheid moet blijven.   Niet altijd evenwichtig We zien ook dat informatie over de pensioenknip niet altijd evenwichtig is. Vaak worden mogelijke nadelen expliciet en uitgebreid toegelicht, terwijl de mogelijke voordelen vaak minder prominent naar voren komen. Dit komt onder meer doordat mogelijke voordelen veelal onzeker zijn, terwijl de mogelijke nadelen geen onzekere elementen kennen. Dit neemt niet weg dat evenwichtige informatie alle relevante voor- en nadelen expliciet zou moeten bevatten. Gezien de snelle ontwikkelingen op het gebied van de pensioenknip, vinden wij het extra van belang dat pensioenuitvoerders informatie snel bijwerken. Zo heeft het Verbond van Verzekeraars in een circulaire aandacht gevraagd voor het extra shopmoment aan het einde van de knipperiode. We vragen pensioenuitvoerders hier alert op te zijn. Extra belemmeringen onwenselijk De AFM vindt het belangrijk dat er geen onnodige extra drempels opgeworpen worden bij de keuze voor een pensioenknip. We vragen verzekeraars in de keuze van hun distributiekanaal dan ook rekening te houden met onwenselijke belemmeringen. Zo bleek uit het korte onderzoek dat het distributiekanaal soms zo is ingericht dat deelnemers verplicht worden tot het inwinnen van financieel advies, voorafgaand aan het verstrekken van een offerte voor een pensioenknip. We onderschrijven het belang voor deelnemers om advies in te winnen wanneer hun situatie daarom vraagt en zij daar behoefte aan hebben. Pensioenuitvoerders hebben hier een rol in door deelnemers bewust te maken van dit belang. Maar door advies feitelijk te verplichten ontstaat een conflict met de verplichting voor pensioenuitvoerders om de pensioenknip uit te voeren als een deelnemer daarom vraagt. De AFM ziet het verplicht stellen van het inwinnen van advies als een onwenselijke drempel bij de keuze voor een pensioenknip. De AFM heeft de bevindingen gedeeld met de betrokken pensioenuitvoerders en aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid van de pensioenknip.  Haalbaarheidstoets in jaarverslag Tijdens het DNB Pensioenseminar van 10 september 2015 heeft de AFM in samenwerking met DNB de workshop Communicatie over de haalbaarheidstoets georganiseerd. In deze workshop hebben wij de aanwezige bestuursleden gevraagd om zich, vanuit verschillende invalshoeken en rollen, te buigen over de vraag hoe zij het beste over de haalbaarheidstoets kunnen communiceren via het jaarverslag. Hoewel pensioenfondsbesturen meestal naar de toezichthouders kijken voor guidance, waren zij nu zelf aan het woord. Pensioenfondsbestuurders over de haalbaarheidstoets Op basis van een fictieve casus kwamen pensioenfondsbestuurders tot een aantal uitspraken, die wij graag met u delen. "De haalbaarheidstoets geeft inzicht in de effecten per leeftijdscohort”  “De haalbaarheidstoets kan (pensioenfondsbesturen) helpen om de opdracht van de sociale partners te aanvaarden” “Aan de hand van het verwachte pensioenresultaat kun je uitleggen in hoeverre je als pensioenfonds je ambitie waar kunt maken” “De (uitkomst van de) haalbaarheidstoets is een goed startpunt om met pensioenfondsorganen of sociale partners in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld over de beleidskeuzes, de ambitie en de gewekte verwachtingen daarover, de risicohouding en hoe de ondergrenzen zich verhouden tot de risicohouding”   En meer specifiek over de communicatie zelf: “Als pensioenfondsen een (verkort) jaarverslag inzetten als middel om hun deelnemers te informeren zorg er dan voor dat: - informatie aansluit op de behoeften van de doelgroep; - u begrippen uitlegt en consistent gebruikt” “De uitkomst (van de haalbaarheidstoets) is een boodschap waar we (als pensioenfondsbesturen) iets mee moeten” “Communicatie over de ambitie mag niet ontbreken” Dat de Wet Pensioencommunicatie open normen kent, hield de aanwezigen niet tegen om daar adequaat invulling aan te geven. Wellicht hielp het dat de aanwezigen gevraagd werd om (ook) vanuit andere gezichtspunten, zoals die van verantwoordingsorgaan of toezichthouder, naar de materie te kijken. Communicatie over pensioenresultaat met deelnemers De haalbaarheidstoets is dus primair een instrument voor het pensioenfondsbestuur. Communicatie over de haalbaarheidstoets in het jaarverslag is iets anders dan het informeren over het (verwachte) pensioenresultaat op individueel niveau. Dat gebeurt namelijk pas in 2017 met behulp van scenario’s op basis van de uniforme rekenmethodiek. De AFM heeft tijdens de workshop ook blijvende aandacht gevraagd voor de communicatie over toeslagverlening. Zie ook ‘Realistische Ambities’ in onze nieuwsbrief van september 2015. Conversies: duidelijk maar niet optimaal in evenwicht De AFM heeft een marktbreed verkennend onderzoek gedaan naar informatie over recente conversies. Bij conversies passen pensioenverzekeraars hun productaanbod aan en wijzigen zij productkenmerken. De meeste informatie die we bekeken is duidelijk: gestructureerd, gelaagd, prettig leesbaar en met weinig jargon. Veel verzekeraars maken gebruik van panels om te toetsen of hun informatie aansluit op de behoeften en kenmerken van de doelgroep. Verwijzingen naar websites en ‘Mijn Omgevingen’ bieden enige vorm van handelingsperspectief. Inzicht in gevolgen In een aantal gevallen zien we prognoses voor toekomstige premies en kapitalen. Dat vinden wij positief. Jammer is dat premies en kapitalen vóór de conversie vaak ontbreken, zodat een vergelijking lastig te maken is. Deelnemers krijgen meestal geen opgave van indicatieve aanspraken voor en na de conversie, zodat de persoonlijke gevolgen van de conversie niet inzichtelijk zijn. Sommige verzekeraars hebben prognoses gemaakt op basis van verschillende scenario’s; één verzekeraar nam daarin ook een pessimistisch scenario mee. Dat zien we als goed voorbeeld om ook het risico op een (significant) lager pensioen expliciet te maken. Evenwichtigheid kan beter We zien ruimte voor verbetering wat betreft evenwichtigheid. Niet altijd vermelden verzekeraars alle relevante nadelen van een conversie, terwijl zij de mogelijke voordelen wel expliciet vermelden. Ook de toelichting op de aanleiding voor de conversie kan explicieter. Vaak worden wetswijzigingen als enige en/of directe aanleiding van de conversie genoemd, terwijl de directe aanleiding is dat de verzekeraar wijzigingen wil doorvoeren in het product. Hierdoor kan soms de indruk ontstaan dat men geen bezwaarmogelijkheid heeft; dat vinden wij onwenselijk.   De AFM is nog in gesprek met enkele pensioenverzekeraars over hun productontwikkelingsproces. Daarnaast roepen we pensioenverzekeraars op om onze opmerkingen te gebruiken bij volgende conversies. We gaan er vanuit dat zij het belang van de deelnemers daarmee voorop stellen. Wellicht doen we in de toekomst vervolgonderzoek om dat te kunnen vaststellen. Aanpakken pensioentekort nog te ingewikkeld Uit onderzoek van de Universiteit Leiden in samenwerking met de AFM blijkt dat een derde van de Nederlanders minder pensioen gaat ontvangen dan dat zij nodig denken te hebben. De meeste mensen zijn zich dit echter niet bewust. Door psychologische drempels en complexiteit van de materie komen veel mensen niet in actie om zich in hun pensioen te verdiepen. Ook het gebrek aan overzicht van mogelijke oplossingen speelt een rol. Hoewel de pensioensector al diverse initiatieven heeft ondernomen, ontbreekt het veel mensen nog steeds aan goed inzicht in hun specifieke situatie, nu en in de toekomst. Uit gedragswetenschappelijk onderzoek en analyses door de AFM van huidige initiatieven, blijkt dat informeren niet voor iedereen de oplossing is. Kansrijker lijkt het wegnemen van de barrières om in actie te komen en gerichte ondersteuning. Een persoonlijke aanpak in combinatie met periodieke digitale ondersteuning kan hindernissen overbruggen. Het effect van deze en andere initiatieven op daadwerkelijk gedrag moet wel worden gemeten en beoordeeld. Lees het persbericht en rapport Wie bent u? Om onze pensioennieuwsbrief beter op de lezers af te kunnen stemmen, willen we graag weten wie onze lezers zijn. Kunt u aangeven voor wat voor organisatie u werkt? pensioenfonds (bestuur of bestuursbureau) pensioenverzekeraar premiepensioeninstelling pensioenuitvoeringsorganisatie (actuarieel) adviesbureau Anders Publicaties en presentaties AFM’ers José Meppelink en Arjanneke Sandtke hebben het over keuzevrijheid en zorgplicht in Netspar Magazine. Meer keuzevrijheid betekent dat deelnemers meer ingrijpende beslissingen moeten nemen over hun financiële toekomst. Die zijn niet altijd gebaseerd op de juiste kennis. Dat stelt hoge eisen aan de advisering en informatievoorziening rond het keuzeproces en aan de keuzearchitectuur. De AFM heeft de leidraad ‘Informatie over risicoprofielen’ uit 2010 geactualiseerd. De leidraad kwam in 2010 tot stand in afstemming met VBA-beleggingsprofessionals. Merel van Vroonhoven in Actuaris: “Het eerlijke verhaal is de enige weg”. Lees het hele interview op de website van het Actuarieel Genootschap.   Opmerkingen of vragen Heeft u naar aanleiding van deze nieuwsbrief opmerkingen of vragen? Dan kunt u contact opnemen met het team Toezicht op Pensioenuitvoerders door een e-mail te sturen naar pensioen@afm.nl. Volg de AFM nu ook op Twitter Actuele informatie en publicaties van de AFM zijn ook te volgen via Twitter. Blijf nog beter op de hoogte via http://twitter.com/autoriteitfm.		Aanmelden nieuwsbrieven Blijf op de hoogte van ons nieuws. Meld u aan voor een van onze nieuwsbrieven. Archief Nieuwsberichten Klik hier om alle nieuwsberichten van de AFM te bekijken Vacatures AFM Bekijk onze openstaande vacatures
Afmelden  |  Profiel wijzigen  |  Doorsturen